De hiv/aidsepidemie heeft de wereld waarin kinderen leven drastisch veranderd. Miljoenen kinderen zijn besmet geraakt met hiv en velen zijn inmiddels overleden aan de gevolgen van aids. Ook zijn er veel kinderen die door aids hun ouders hebben verloren. Kortom, deze epidemie heeft grote impact op het dagelijks leven van kinderen. Het VN-Kinderrechtencomité stelt daarom dat hiv/aids niet alleen een probleem is van een aantal landen, maar van de hele wereld. In dit General Comment van 17 maart 2003 vraagt het VN-Kinderrechtencomité aandacht voor dit wereldwijd probleem.
Nieuwe trend
Uit cijfers (UNAIDS, 2002) bleek dat de meerderheid van de nieuwe besmettingen voor komt bij jongeren tussen de 15 en 24 jaar. En ook dat er steeds meer vrouwen en meisjes geïnfecteerd raakten. Veel vrouwen weten niet dat zij drager zijn van het hiv-virus en besmetten onbewust hun kinderen. Extra kwetsbaar zijn kinderen die vanaf de geboorte via het bloed van hun moeder besmet zijn met hiv of kinderen die als gevolg van aids één of beide ouders verloren hebben. Ook adolescenten zijn kwetsbaar, omdat hun eerste seksuele ervaringen kan plaatsvinden in een omgeving waar zij geen toegang hebben tot informatie en begeleiding. Deze adolescenten hebben recht op extra bescherming.
Kinderrechten
Naast de impact van hiv/aids op de gezondheid heeft het ook grote impact op het leven van kinderen. Een besmetting of een veronderstelling van besmetting van hiv/aids heeft effect op de civiele, politieke, economische, sociale en culturele rechten van kinderen. Kinderen die besmet zijn, zijn vaak slachtoffer van discriminatie en stigma. De leidt tot ontzegging van toegang tot informatie, onderwijs, zorg en kinderen worden niet meer als volwaardige deelnemers binnen de eigen gemeenschap geaccepteerd. Deze vorm van discriminatie is een schending van artikel 2 van het Verdrag en Staten moeten maatregelen nemen om deze discriminatie te voorkomen. Bij de aanpak van hiv/aids dient er daarom, naast aandacht voor het recht op gezondheid, ook aandacht te zijn voor de andere kinderrechten die als gevolg hiervan in het geding kunnen zijn. De kernbeginselen van het Kinderrechtenverdrag moeten bij de aanpak – in beleid en concrete programma’s – altijd leidend zijn.
Een effectief antwoord
Een effectief antwoord op hiv/aids is preventie, zorg, behandeling en hulp. Staten hebben de verplichting om kinderen toegang te geven tot adequate informatie over hiv/aids en de preventie daarvan. Deze toegang moet worden verschaft door de school, maar er is ook een rol weggelegd voor de (kindvriendelijke) media. Ook kinderen die op straat leven of in instellingen verblijven moeten toegang krijgen tot deze informatie. Bij deze informatie moet rekening worden gehouden met de leeftijd en rijpheid van kinderen. Daarnaast kan het voeren van dialoog met de gemeenschap en familie van de kinderen een nuttig middel zijn om de boodschap over te brengen. Hierbij onderkent het VN-Kinderrechtencomité ook het feit dat er obstakels kunnen zijn in de aanpak van het probleem. Dit kan bijvoorbeeld een bepaalde attitude ten aanzien van hiv/aids zijn, maar ook financiële aspecten kunnen een rol spelen. Dit ontslaat Staten echter niet van de verplichting de negatieve impact ervan op kinderen te erkennen en te bestrijden. Het VN-Kinderrechtencomité benadrukt de noodzaak van Staten elkaar te ondersteunen in de aanpak van hiv/aids.
De rol van het onderwijs
Onderwijs speelt een grote rol in het voorzien van kinderen met informatie over hiv/aids. Onderwijs zorgt immers voor bewustwording en beter begrip over deze epidemie en voorkomt negatieve houding tegenover slachtoffers van hiv/aids. Daarnaast zorgt onderwijs ervoor dat kinderen zich kunnen empoweren om een eventuele risico op een besmetting te voorkomen.
Testmogelijkheden, zorg en onderzoek
Staten dienen er voor te zorgen dat minderjarigen zich kunnen laten testen op hiv/aids en dat er adequate toegang is tot zorg wanneer blijkt dat zij besmet zijn. Het VN-Kinderrechtencomité merkt hierbij nadrukkelijk op dat het laten testen geen verplichting mag inhouden. Tevens benadrukt het VN-Kinderrechtencomité de bescherming van de privacy van het kind en dat de testresultaten niet zomaar met derden gedeeld mogen worden.
Daarnaast dient er adequaat onderzoek te komen waarmee op een effectieve manier aan preventie kan worden gedaan en zorg kan worden geleverd, zodat de impact van hiv/aids op minderjarigen kan worden aangepakt. Hierbij dienen Staten zich te realiseren dat ook bij het doen van onderzoek, de rechten van kinderen dienen te worden gerespecteerd. Bij het doen van onderzoek dient ook rekening te worden gehouden met het recht van kinderen om te participeren in onderzoek, maar ook het recht op privacy is hierbij belangrijk.
Aanbevelingen
Het VN-Kinderrechtencomité verzoekt Staten om nationaal en lokaal hiv/aids-beleid te maken en te implementeren. Hierbij moet wel rekening worden gehouden met de kinderrechten. Om dit nationaal beleid te ondersteunen, moeten er voldoende financiële middelen zijn. Staten moeten ervoor zorgen dat kinderen met hiv/aids niet worden gediscrimineerd en toegang moeten hebben tot alle relevante instellingen. Daarnaast stelt het VN-Kinderrechtencomité dat bij het monitoren en coördineren van kinderrechten het beleid op het gebeid van hiv/aids moet worden meegewogen. Bij het verzamelen van data over hiv/aids besmettingen moet er voldoende aandacht worden gegeven aan kinderen. Bij het uitbrengen van verslag aan het VN-Kinderrechtencomité moeten Staten gedetailleerd informatie over hun beleid op het gebeid van hiv/aids verstrekken. Tot slot stelt het VN-Kinderrechtencomité dat Staten bij ontwikkelingssamenwerking op het gebied van hiv/aids rekening houden met de rechten van het kind.
- Kijk hier voor de tekst van General Comment nr. 3 (ENG)
- Kijk hier voor de tekst van General Comment nr. 3 (NL)
