Jeugd (0-18 jaar)

Professionals

Leeftijdsladder

In het Kinderrechtenverdrag is vastgelegd waar kinderen recht op hebben. Alles wat in dit verdrag staat, geldt voor alle kinderen van alle leeftijden, dus van 0-18 jaar. Naast deze rechten is in de wet vastgelegd wat kinderen en jongeren mogen of moeten op een bepaalde leeftijd. Zoals vanaf welke leeftijd je mag werken of wanneer je je brommerrijbewijs mag halen. Kijk in de leeftijdsladder wat kinderen mogen – of soms moeten! – doen vanaf een bepaalde leeftijd.

  • 18

    jaar

  • 17

    jaar

  • 16

    jaar

  • 15

    jaar

  • 14

    jaar

  • 13

    jaar

  • 12

    jaar

  • 5

    jaar

  • 0-4

    jaar

< Kies een leeftijd en zie welke regels erbij horen

18 jaar

Gefeliciteerd! Je bent meerderjarig en volwassen voor de wet. Nu mag je in principe alles wat volwassenen mogen: 
  • Je hebt stemrecht en mag dus stemmen bij de verkiezingen. 
  • Je mag jouw zetel innemen als je verkozen bent voor de gemeenteraad, Provinciale Staten, Eerste of Tweede Kamer. Let op: je mag je al vanaf 14 jaar verkiesbaar stellen. 
  • Je kan zelf een rechtszaak aanspannen. 
  • Werken mag je nu niet alleen overdag, maar ook ’s nachts. 
  • Je mag trouwen. 
  • Als je daar recht op hebt, kan je zelf een uitkering aanvragen. 
  • Je kan een bankrekening openen zonder toestemming van je ouders en deze zelf beheren. 
  • Je kan alimentatie op je eigen rekening ontvangen. 
  • Onder bepaalde voorwaarden kan je zelf je voor- of achternaam laten veranderen. 
  • Je mag, als je je rijbewijs hebt gehaald, nu ook zonder begeleider in een auto rijden. 
  • Je mag voogd worden van een minderjarig kind. 
  • Je mag een woning huren of kopen. 
  • Je mag een eigen bedrijf starten. Je hebt hiervoor geen toestemming van je ouders meer nodig. 
  • Je mag een lening aangaan. 
  • Je mag zorgtoeslag en huursubsidie aanvragen (alleen als je voor minder dan €477,20 per maand huurt). 
  • Je mag studiefinanciering aanvragen als je een mbo-opleiding volgt (bij een hbo of wo-opleiding mag dit eerder). 
  • Je mag een tegemoetkoming scholieren aanvragen als je nog vmbo, havo of vwo doet. 
  • Je hebt geen kwalificatieplicht meer. 
  • Als je jeugdhulp ontvangt, dan loopt dit in veel gevallen af. In sommige gevallen kan dit worden verlengd tot 23 jaar. 
  • Je mag zelfstandig een euthanasieverzoek indienen. 
  • Je bent verplicht om premie voor de zorgverzekeringswet te betalen.

17 jaar

  • Vanaf je 17e mag je praktijkexamen voor het autorijbewijs doen. 
  • Je kan, als je geslaagd bent voor je autorijbewijs, onder begeleiding van een coach de weg op. 
  • Als je wilt studeren als je 18 wordt, dan kan je op je 17e alvast je basisstudiebeurs aanvragen. Deze gaat wel pas in op je 18e verjaardag. 
  • Als je niet naar school gaat, mag je vijf dagen per week werken. 
  • Ben je langdurig ziek of heb je een handicap, dan mag je 6 maanden vóór je 18e verjaardag een Wajong-uitkering aanvragen. Je ontvangt dan vanaf 18 jaar een uitkering. 

16 jaar

  • Als je 16 bent mag je zelf een arbeidsovereenkomst aangaan. 
  • Je mag maximaal 9 uur per dag en 45 uur per week werken. Let wel op: schooltijd telt mee als arbeidstijd en je mag niet ’s nachts werken, geen oproepdiensten doen en niet overwerken. 
  • Je kan de rechter vragen je meerderjarig te laten verklaren als je zwanger bent. Zo kan je voor je eigen kind zorgen en het zelf opvoeden. 
  • Je kan een eigen onderneming beginnen (hier is eigenlijk geen minimumleeftijd voor) maar je hebt wel toestemming nodig van je ouders om je bedrijf in te schrijven bij de KVK. Wil je dit niet en wil je zelf aansprakelijk zijn, dan moet je een ‘handlichting’ aanvragen bij de kantonrechter. 
  • Als je schade veroorzaakt kan je aansprakelijk worden gesteld. 
  • Je kan veroordeeld worden volgens het volwassenenstrafrecht als je de strafwet overtreedt. Dit kan alleen in uitzonderlijke gevallen. 
  • Je mag zelf beslissen over alle medische behandelingen die betrekking hebben op jou. 
  • Je mag een testament maken. 
  • Vanaf je 16e mag je theorie-examen voor je autorijbewijs doen. 
  • Als je 16,5 jaar bent mag je beginnen met autorijlessen. 
  • Je kan een tractorcertificaat halen en mag dan een tractor besturen. 
  • Je kan een eigen account aanmaken op sociale media.  
  • Vanaf je 16e mag je ook je bromfietsrijbewijs halen en brommer rijden. 
  • Je leerplicht voor vijf dagen in de week loopt af als je een havo-, vwo- of mbo2-diploma hebt. Heb je geen havo-, vwo- of mbo2-diploma, dan heb je een kwalificatieplicht tot je 18e. 
  • Je mag een motor- en zeiljacht besturen met een lengte van zeven tot vijftien meter. Voor een motorjacht is een vaarbewijs nodig wanneer de boot harder kan dan twintig kilometer per uur en als er beroepsmatig mee wordt gevaren. 
  • Je mag gaan oefenen voor gevaarlijke sporten zoals sportvliegen of parachutespringen. 
  • Je mag naar een discotheek of kroeg zonder een volwassene, maar je mag geen alcohol drinken. 
  • Je mag seks hebben als het vrijwillig is. Het is niet strafbaar om voor je 16e seks te hebben, als het maar met een leeftijdsgenoot gebeurt en vrijwillig is. 
  • Je mag zonder toestemming van je ouders een tattoo of piercing laten zetten. 
  • Je mag je (als donorkind) aanmelden voor de FIOM KID-DNA Databank. 
  • Je mag zelf een euthanasieverzoek indienen, maar jouw ouders moeten daarbij worden betrokken. 

15 jaar

  • Vanaf je 15e mag je kranten bezorgen, ook een ochtendkrant. 
  • Als je werkt heb je recht op het minimumjeugdloon. 
  • Als je 15,5 jaar bent kun je het theorie-examen bromfietsrijbewijs afleggen. 

14 jaar

  • Je hebt de plicht om je paspoort of Europese Identiteitskaart altijd bij je te dragen. Deze moet je kunnen laten zien als de politie hiernaar vraagt. 
  • Je kan een visvergunning aanvragen. 
  • Je kan aansprakelijk gesteld worden voor de schade die je veroorzaakt, je ouders zijn medeaansprakelijk. 
  • Je mag jezelf verkiesbaar stellen voor de gemeenteraad, Provinciale Staten, Eerste en Tweede Kamer. Als je wordt gekozen, mag je nog geen zetel innemen. Dit mag pas vanaf 18 jaar. 
  • Voor kinderen tot 14 jaar kan een ouder of verzorgen een DigiD aanvragen. Kinderen vanaf 14 jaar moeten zelf een DigiD aanvragen. Ouders kunnen geen DigiD aanvragen voor kinderen van 14 jaar en ouder, omdat DigiD strikt persoonlijk is. 

13 jaar

  • Als je 13 bent mag je betaalde klusjes doen buiten schooltijden en een baantje hebben op zaterdag en in de schoolvakanties. 
  • Je kan lid worden van de medezeggenschapsraad op school. 
  • Je kan een eigen account aanmaken op sociale media, met toestemming van je ouders. 

12 jaar

  • Als je een strafbaar feit pleegt kan je een straf krijgen. Zoals een werkstraf, maar ook een leerstraf of een boete. In uitzonderlijke gevallen kan je als minderjarige zelfs een gevangenisstraf krijgen. 
  • Vanaf je 12e kan je een eigen paspoort aanvragen. Je ouders moeten hier dan wel toestemming voor geven. 
  • Je kan je als orgaandonor registreren. Als je overlijdt voor je 16e, dan mogen jouw ouders of voogd, ondanks de registratie, bezwaar maken tegen de donatie. 
  • Je kan (zonder toestemming van je ouders!) een identiteitskaart aanvragen. 
  • In de medische zorg hebben anderen jouw toestemming nodig om jouw dossier in te zien. Dit is alleen anders als jouw ouders informatie nodig hebben om toestemming te geven voor een behandeling. In dat geval is de toestemming van je ouders nodig. 
  • De dokter doet een onderzoek of behandeling als je ouders dat goed vinden, maar er moet wel naar jou worden geluisterd. Op acute situaties na, moeten zowel jijzelf als je ouders toestemming geven voor een onderzoek of behandeling.  
  • Bij adoptie mag je je mening geven (dat betekent dat je nee mag zeggen als je niet geadopteerd wilt worden). 
  • Als je een tattoo (of piercing) wilt, mag dit vanaf je 12e, maar alleen als je toestemming hebt van je ouders en als je ouders erbij aanwezig zijn. Er zijn wel beperkingen: de tattoo mag namelijk niet op je hoofd, je hals, je polsen en/of je handen. 
  • Je mag je je (als donorkind) aanmelden voor de FIOM KID-DNA Databank, als je toestemming hebt van je ouders of voogd. Vanaf je 16e heb je die toestemming niet meer nodig. 
  • Je mag, met instemming van jouw ouders, een euthanasieverzoek indienen. 
  • Vanaf je 12e moet de rechter volgens de wet jouw mening vragen en meenemen in zijn beslissing die over jou gaat. Dit heet een kindgesprek. 
  • Je kunt een formeel verzoek indienen bij de rechtbank. Dit kan in de volgende situaties:
    • Je staat onder toezicht van een gezinsvoogd en je wilt dat de rechter dit toezicht opheft.
    • Je staat onder toezicht van een gezinsvoogd en je wilt protesteren tegen een schriftelijke verplichting die hij heeft opgelegd.
    • Je bent uit huis geplaatst en je wilt dat de uithuisplaatsing minder lang duurt. Of helemaal stopt. 

5 jaar

  • Je hebt leerplicht en bent dus verplicht naar school te gaan. 
  • Vanaf 5 jaar mag je zonder je ouders vliegen in een vliegtuig, je vliegt dan met een begeleider van de vliegmaatschappij. 

0-4 jaar

  • Bij je geboorte krijg je een Burgerservicenummer (BSN). 
  • Je ouders zijn verplicht om de kosten voor je levensonderhoud en ontwikkeling te betalen. Als zij dit niet kunnen moet de overheid helpen. 
  • Vanaf 6 á 9 weken na je geboorte krijg je een oproep en kan je voor het eerst worden gevaccineerd, als je ouders hiervoor toestemming geven. 
  • Je mag van 4 tot 11 jaar gratis (met een speciaal abonnement) met de trein reizen als je samen reist met een volwassene. Je moet wel een eigen ov-chipkaart hebben. 
  • Vanaf 2 of 2,5 jaar mag je gebruik maken van de peuterspeelzaal. In sommige gemeenten is dit kosteloos, in andere gemeenten betalen ouders ervoor. Dit verschilt dus per gemeente. 
  • Als je ouders buitenshuis werken kun je tussen 0 en 4 jaar overdag naar een crèche of kinderdagverblijf. Je ouders krijgen vanuit de Rijksoverheid een tegemoetkoming in de kosten. 
  • Je mag naar de basisschool vanaf je 4e verjaardag. 
  • Je hebt een eigen ID-kaart of paspoort nodig als je naar het buitenland gaat. 
HULP / VRAGEN