Het eerste exemplaar van het rapport ´Jongerenrapportage over Kinderrechten in Nederland 2012´ is op 14 juni 2012 door jongeren overhandigd aan Khadija Arib, Kamerlid voor de PvdA en voorzitter van de vaste Kamercommissie voor Jeugdzorg. De rapportage is tot stand gekomen door NJR in samenwerking met het Kinderrechtencollectief. Zij vinden dat kinderen en jongeren gehoord moeten worden als het gaat over hun rechten.
Jongeren in heel Nederland zijn gevraagd of ze hun rechten kennen, hoeveel waarde ze aan hun rechten hechten en of ze ooit voor die rechten hebben moeten opkomen. De verhalen van deze jongeren zijn gebundeld in de Jongerenrapportage over Kinderrechten in Nederland 2012. Daarin worden het recht om je mening uit te spreken (25%), het recht op gelijke behandeling van alle kinderen(18%) en het recht op bescherming tegen geweld (15%) door jongeren genoemd als rechten die zij wel eens hebben moeten bevechten. De ondervraagde jongeren zeggen dat Nederland een goed land is om te wonen, maar ook dat het nog beter kan.
Jongeren denken onder andere dat de rechten van leeftijdsgenoten in kwetsbare situaties nog dagelijks worden geschonden. Deze jongeren ervaren inderdaad op meerdere terreinen dat hun rechten in de praktijk niet goed geregeld zijn. Zo blijkt dat jongeren in een jeugdzorginstelling, justitiële jeugdinrichting of asielzoekerscentrum problemen ervaren met hun recht op privacy. Daarnaast geven ze aan dat de begeleiding vaak lijkt te handelen volgens het boekje zonder te kijken naar wat de jongeren echt nodig hebben en op welke wijze de jongeren het beste benaderd kunnen worden. Jonge vluchtelingen ervaren dat zij geen privacy hebben, geen plek hebben om te spelen en dat het vaak lang duurt voordat ze onderwijs krijgen. Ze zeggen zich veel zorgen te maken over hun onzekere situatie.
Het blijkt dat 69% van de jongeren niet of nauwelijks weet wat hun rechten zijn en hoe ze voor hun rechten moeten opkomen. Als dit wordt vergeleken met eerdere jaren waarin werd gerapporteerd over de kinderrechten in Nederland zien we dat onder jongeren steeds minder goed op de hoogte zijn van hun rechten; dit gaat van 62% in 2002 naar 30% in 2007 naar 19% in 2012.
De jongerenrapportage geeft jongeren zelf een stem. Zij hopen dat er wordt geluisterd naar hoe zijn hun situatie ervaren en dat hun mening wordt meegenomen bij het maken van beleid voor instellingen, in instellingen waar zij verblijven en overal waar volwassenen werken met kinderen. Een geïnterviewde jongen zegt dit treffend: ‘Geef ons een kans en geef ons de mogelijkheid om te laten zien wat we kunnen. Ga uit van het positieve in ons.’
Elke vijf jaar rapporteert de Nederlandse overheid aan het VN-Comité inzake de Rechten van het Kind hoe het staat met de rechten van kinderen in Nederland. Parallel daaraan rapporteren niet gouvernementele organisaties over de status van kinderrechten in Nederland. NJR en het Kinderrechtencollectief vinden dat ook kinderen en jongeren gehoord moet worden als het gaat over hun rechten. De officiële overhandiging van de jongerenrapportage aan het VN-Comité inzake de Rechten van het Kind vindt plaats in 2013.
