Als onderdeel van een project met als doel het verbeteren van de kwaliteit van zorg in het ziekenhuis op basis van de ervaringen van kinderen en jongeren zelf, publiceerde stichting Kind & Ziekenhuis samen met Zorgbelang Nederland het ‘Handboek Kinderparticipatie in het ziekenhuis’. Het handboek is samengesteld om te zorgen dat er meer kinderparticipatie in ziekenhuizen komt, zodat de kwaliteit van zorg in het ziekenhuis kan worden verbeterd door in te spelen op de ervaringen van kinderen.

Kinderparticipatie

Artikel 12 van het VN-Kinderrechtenverdrag bevat het recht van het kind om zijn of haar mening te kunnen geven in alle beslissingen die hen aangaan, op een manier die past bij hun leeftijd en rijpheid. Buiten dat kinderen het recht hebben, zijn er nog andere belangrijke redenen waarom kinderen de kans moeten krijgen om te participeren. Zo blijkt dat zij dit vaak niet alleen willen, maar het ook vanaf jonge leeftijd al kunnen. Ook leren kinderen door participatie om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun gezondheid, wat weer goed is voor hun ontwikkeling. Door rekening te houden met ervaringen en wensen van kinderen kunnen beslissingen worden genomen die beter passen bij hun behoeften. Kortom, kinderparticipatie zorgt ervoor dat de kwaliteit van zorg kan worden verbeterd.

Vaak willen volwassenen wel luisteren naar kinderen maar vinden zij het moeilijk om, en op verantwoorde manier, naar een mening te vragen. Het Handboek zou hierbij kunnen helpen door bijvoorbeeld basisprincipes van kinderparticipatie te beschrijven, zoals duidelijke communicatie tussen volwassenen en kinderen en het creëren van een uitnodigende sfeer voor een kind om zijn of haar mening te geven. Ook wordt het belang van kinderparticipatie geïllustreerd aan de hand van praktijkvoorbeelden en biedt het handboek handvatten en methodes om op een verantwoorde manier kinderen te laten participeren.

Methodes voor kinderparticipatie

Welke methode voor participatie bijvoorbeeld het beste is, is afhankelijk van de specifieke doelgroep en lokale omstandigheden. Het handboek beschrijft 8 verschillende methodes om kinderen hun ervaringen vrijelijk te laten delen. Zo kunnen professionals zich door kinderen laten rondleiden over de afdeling. Deze methode geeft een directe inkijk in hoe zij hun omgeving gebruiken en ervaren, en biedt kinderen ook de kans om eventuele wensen uit te spreken. Verder is er de methode van de stellingenbox, waarbij kinderen kunnen reageren op stellingen over verschillende onderwerpen uit een prikkelend versierde doos. Tot slot beschrijft het handboek de methode van de wensmuur, waarbij kinderen hun wensen en ideeën door middel van tekeningen en tekstjes op een muur of grote poster kunnen plakken.

Vervolgens, nadat er op basis van de juiste methode de verschillende wensen, ervaringen en verhalen van kinderen in kaart zijn gebracht, is het belangrijk dat de professionals ook leren hoe ze deze behoeften kunnen bestuderen. Zo kan de informatie ook echt gebruikt worden voor het verbeteren van de zorg.

Van informatie naar actie

Met het handboek is dus geprobeerd om het makkelijker te maken voor volwassenen om naar kinderen te luisteren, om de boodschap ook daadwerkelijk te horen en om iets met de boodschap te kunnen doen. Gelukkig heeft een aantal van de ziekenhuizen die hebben meegewerkt aan het project de informatie van kinderen al om kunnen zetten naar actiepunten, en deze actiepunten in praktijk gebracht. Dit is dus een goede stap naar betekenisvolle kinderparticipatie in de zorg.

Meer informatie

• Download het hele handboek ‘Kinderparticipatie in het ziekenhuis’
• Lees meer over het handboek op de website van Participatiekompas