Kinderrechten door de jaren heen

Hoe veranderde de visie op kinderen door de eeuwen heen? Wanneer ontstonden kinderrechten? Dit historisch overzicht geeft antwoord. Veel leer- en leesplezier. 

<500
Romeinse tijdkinderen moeten gezond en sterk zijn

Als je als kind niet gezond bent of sterk tel je in de Romeinse tijd niet mee.

Romeinse tijd kinderen moeten gezond en sterk zijn
In de Romeinse tijd tellen alleen gezonde, sterke kinderen mee. Kinderen moeten bijdragen aan het gezinsonderhoud; ongewenste pasgeborenen worden te vondeling gelegd of verwaarloosd. Volgens het Romeinse rechtssysteem hebben kinderen geen eigen rechten. De vader heeft absolute zeggenschap over het lot van zijn kinderen. Credits foto: iStock
500 – 1500
Middeleeuwenkinderen zijn miniatuur-volwassenen

Kinderen worden in de middeleeuwen niet gezien als burgers met eigen rechten.

Middeleeuwen kinderen zijn miniatuur-volwassenen

Kinderen worden gezien als kleine volwassenen zonder specifieke behoeften of rechten. Na de eerste levensjaren worden ze voorbereid op hun rol in de gemeenschap, kortom: werken. Vanwege de hoge kindersterfte krijgen echtparen veel kinderen. Onderwijs is alleen beschikbaar voor toekomstige monniken, priesters of ambachtslieden binnen de gilden.

Credits beeld: Rijksmuseum – De heilige maagschap, Geertgen tot Sint Jans (atelier van), ca. 1495.

1500-1600
RenaissanceMeer aandacht voor het kind

Tijdens de renaissance worden kinderen steeds meer gezien als persoon.

Renaissance Meer aandacht voor het kind

Tijdens de Renaissance ontstaat meer erkenning voor kinderen als personen. Ouders ontwikkelen emotionele banden met hun kinderen en bekommeren zich steeds meer om hun gezondheid en overlevingskansen. Jongens uit hogere sociale klassen gaan naar school om te leren lezen, schrijven en rekenen. School begint langzaam een rol te spelen in de opvoeding en ontwikkeling van kinderen.

Credits beeld: Shutterstock – MADONNA AND CHILD, by Titian, 1508

1600-1700
Gouden EeuwKinderen koesteren of tuchtigen?

Vanaf de zeventiende eeuw willen mensen steeds meer hun eigen leven leiden en niet alleen maar nageslacht voortbrengen.

Gouden Eeuw Kinderen koesteren of tuchtigen?

Vanaf de 17e eeuw wordt de gezondheid en ontwikkeling van individuele kinderen belangrijker. Ouders voeden hun kinderen liefdevol op, maar vanuit kerkelijke en moraal-filosofische hoek komt kritiek op deze ‘verwennende’ aanpak. Een andere stroming ontstaat die kinderen als ‘van nature slecht’ beschouwt. Rijkere ouders sturen jongens naar internaten en meisjes naar kloosters, waar discipline en beschaving wordt bijgebracht als voorbereiding op hun maatschappelijke rol.

Credits beeld: David Leeuw with his Family, Abraham van den Tempel, by 1671

1700-1800
De Verlichtinghet kind is van nature goed

Er wordt in de tijd van de verlichting veel gefilosofeerd en gediscussieerd over de ideale maatschappij, de wetenschap, de natuur en de mens.

De Verlichting het kind is van nature goed

De Verlichting brengt meer aandacht voor opvoedkunde en onderwijs. Ouders raken sterker betrokken bij opvoeding, omdat men gelooft dat kinderlijke indrukken bepalend zijn voor volwassen gedachten en gevoelens. John Locke ziet elk kind als onbeschreven blad, dat door opvoeding gevormd wordt. Hij adviseert om het egocentrische kind te disciplineren, maar zonder lijfstraffen. Betje Wolff beschouwt kinderen als van nature goed en pleit voor vrijheid met begeleiding. Zij moedigt moeders aan zich actief met opvoeding bezig te houden, hoewel vaders wettelijk nog steeds de zeggenschap hebben. 

Credits beeld: Rijksmuseum – Gezin voor een huis, Pieter de Mare, naar Christina Chalon, 1777 – 1779

1800-1900
De negentiende eeuwvan kind tot brave burger

Aan het begin van de negentiende eeuw is er veel armoede.

De negentiende eeuw van kind tot brave burger

Begin 19e eeuw heerst grote armoede. De eerste schoolwet van 1806 geeft de overheid meer invloed op onderwijs, niet voor kennisoverdracht maar om kinderen op te voeden tot gehoorzame christelijke burgers. Kinderarbeid blijft gewoon en wordt zelfs zwaarder door industrialisatie. Pas eind 19e eeuw komt een verbod hierop, samen met invoering van de leerplicht. Betere levensomstandigheden en sociale onrust leiden tot belangrijke sociale wetten (ingevoerd tussen 1889 – 1901): de Arbeidswet, Ongevallenwet, Woningwet, Leerplichtwet en Kinderwetten. 

Credits beeld: Rijksmuseum – Vrouw bij twee kinderen in stoeltjes, Jacob Ernst Marcus, 1812

1874
Kinderwetje van Van Houteneinde kinderarbeid of toch niet?

Op initiatief van de liberale politicus Samuel van Houten wordt de eerste wet in Nederland aangenomen die een einde moet maken aan kinderarbeid.

Kinderwetje van Van Houten einde kinderarbeid of toch niet?

Op initiatief van Samuel van Houten wordt de eerste wet tegen kinderarbeid aangenomen. De “Wet houdende maatregelen tot het tegengaan van overmatigen arbeid en verwaarlozing van kinderen” verbiedt fabriekswerk voor kinderen onder twaalf jaar. Door gebrekkige controle blijft kinderarbeid echter gewoon doorgaan.

Credits beeld: Beeld en Geluid (youtube)

Ga terug naar ‘Geschiedenis Kinderrechten’

1900-1950
De twintigste eeuwde eeuw van het kind

Eindelijk, de twintigste eeuw is aangebroken. Kinderarbeid verdwijnt langzamerhand.

De twintigste eeuw de eeuw van het kind

Kinderarbeid verdwijnt, leerplicht wordt ingevoerd en onderwijs wordt toegankelijk voor iedereen. Ellen Key’s bestseller De eeuw van het kind (1900) pleit voor meer aandacht voor kinderrechten en kindgerichte opvoeding. Filosoof John Dewey benadrukt dat kinderen actief moeten leren en de wereld ontdekken. Deze nieuwe visies vormen de basis voor de opkomst van pedagogiek en professionalisering van jeugdzorg. De verzuilde Nederlandse maatschappij handhaaft wel een strikte opvoeding met duidelijke rolpatronen voor jongens en meisjes, wat pas in de jaren ’60/’70 verandert. 

Credits beeld: Rijksmuseum – Ezeltje rijden langs het strand, Isaac Israels, ca. 1890 – ca. 1901

1901
Leerplicht in Nederlandwet voor verplicht naar school

Ben je tussen de zes en twaalf, dan moet je vanaf nu verplicht naar school.

Leerplicht in Nederland wet voor verplicht naar school

Kinderen tussen zes en twaalf jaar moeten verplicht naar school. Kinderarbeid in fabrieken wordt verboden, hoewel kinderen nog vaak helpen bij seizoensgebonden werk zoals de oogst – de oorsprong van de lange zomervakantie. In 1969 en 1975 wordt de leerplichtige leeftijd verlengd en worden toezicht en medezeggenschap wettelijk geregeld.

Credits foto: Shutterstock

1901
Kinderwetten in Nederlandbelang van kind voorop

Eind negentiende eeuw komen de arbeiders in opstand.

Kinderwetten in Nederland belang van kind voorop

Als reactie op sociale onrust en arbeidsopstanden worden tussen 1889 en 1901 belangrijke sociale wetten ingevoerd. De Kinderwetten van 1901 geven de overheid mogelijkheden om in te grijpen bij verwaarlozing of mishandeling en vormen nog steeds het fundament voor kinderbescherming en jeugdstrafrecht. De wetten bestaan uit drie delen: 

  • Burgerlijke Kinderwet (ontzetting ouderlijke macht)
  • Strafrechtelijke Kinderwet (apart jeugdstrafrecht tot 18 jaar)
  • Kinderbeginselenwet (regels voor uitvoerende instellingen) 

Credits foto: Erfgoed Leiden en omstreken

1905
Voogdijraden ingesteldaandacht voor het verwaarloosde kind

In 1905 worden de Voogdijraden ingesteld.

Voogdijraden ingesteld aandacht voor het verwaarloosde kind

In 1905 worden Voogdijraden ingesteld waar burgers en organisaties kinderverwaarlozing kunnen melden. Deze raden adviseren rechters, zorgen voor opvang van kinderen en houden toezicht op kindertehuizen. De Voogdijraden bestaan voornamelijk uit vrijwillige burgers, ondersteund door enkele betaalde medewerkers.

Credits foto: Erfgoed Leiden en omstreken

1914-1918
Eerste Wereldoorlogkinderrechten wereldwijd een prioriteit

De Eerste Wereldoorlog heeft voor kinderen grote gevolgen.

Eerste Wereldoorlog kinderrechten wereldwijd een prioriteit

De Eerste Wereldoorlog heeft grote gevolgen voor kinderen: verlies van ouders, armoede, ziekten. De Britse onderwijzeres Eglantyne Jebb richt Save the Children op, een efficiënte hulporganisatie die snel voedsel, kleding en geld brengt waar nodig. Samen met het Rode Kruis zet zij kinderrechten op de internationale agenda. Dit resulteert in de Verklaring van de Rechten van het Kind (1924), aangenomen door de Volkenbond (nu de Verenigde Naties). Het eerste document dat kinderrechten internationaal verankert.

Credits foto: Save the Children

1922
Invoering kinderrechter en ondertoezichtstellingspeciale rechters voor kinderen

Aparte rechters doen gerechtelijke uitspraken als het gaat over de bescherming van- of strafoplegging aan kinderen en jongeren.

Invoering kinderrechter en ondertoezichtstelling speciale rechters voor kinderen

Speciale rechters worden aangesteld voor zaken over kinderbescherming en -bestraffing. De Burgerlijke Kinderwet wordt uitgebreid: naast ontheffing of ontzetting uit de ouderlijke macht, kan een rechter nu ook ondertoezichtstelling uitspreken. Hierbij krijgt een gezinsvoogd het laatste woord over de opvoeding. Volgen ouders de aanwijzingen niet op, dan dreigt uithuisplaatsing. De ondertoezichtstelling wordt al snel de meest toegepaste maatregel.

Credits foto: Erfgoed Leiden en omstreken

1924
Verklaring van de Rechten van het Kindbelangrijk moment in de geschiedenis

Op 28 februari 1924 wordt in Genève het eerste officiële kinderrechtendocument getekend door de landen van De Volkenbond (voorloper van de Verenigde Naties).

Verklaring van de Rechten van het Kind belangrijk moment in de geschiedenis

Op 28 februari 1924 ondertekenen de landen van de Volkenbond (nu de Verenigde Naties) het eerste officiële kinderrechtendocument in Genève. Deze verklaring is een reactie op het lijden van kinderen tijdens de Eerste Wereldoorlog. De verklaring bevat vijf artikelen, waaronder het recht op voedsel, gezondheidszorg en bescherming tegen uitbuiting. 

Credits foto: Nationaal Archief

1940-1945
Tweede Wereldoorloghonderdduizenden kinderen slachtoffer

Tijdens de Tweede Wereldoorlog (van mei 1940 tot augustus 1945) wordt Nederland bezet door de Duitsers, die onder leiding staan van Adolf Hitler.

Tweede Wereldoorlog honderdduizenden kinderen slachtoffer

Nederland wordt bezet door nazi-Duitsland. Joden worden massaal gedeporteerd naar concentratiekampen. Miljoenen slachtoffers vallen, waaronder honderdduizenden kinderen. Na de oorlog worden de Verenigde Naties (VN) opgericht om internationale vrede te bevorderen en mensenrechten te beschermen. In 1948 nemen zij de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens aan, waarin basisrechten zoals het recht op leven, veiligheid, vrijheid en rechtsbescherming worden vastgelegd.

Credits foto: Hollandse Hoogte

1946
Oprichting van UNICEFspeciale aandacht voor kinderen

De gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog treffen ook zeer veel kinderen. Velen komen om, raken verweesd of ontheemd.

Oprichting van UNICEF speciale aandacht voor kinderen

De gruwelen van de Tweede Wereldoorlog treffen vele kinderen. De VN richt daarom in 1946 UNICEF op, gericht op voedselhulp en gezondheidszorg voor kinderen in getroffen landen. Vanaf 1953 wordt UNICEF een permanent onderdeel van de VN en zet zich wereldwijd in voor kinderrechten.

Credits foto: UNICEF Nederland

 

1950-2000
Tweede helft twintigste eeuwhet kind als drager van rechten

Na de Tweede Wereldoorlog is het tijd voor de wederopbouw van het land.

Tweede helft twintigste eeuw het kind als drager van rechten

Na de Tweede Wereldoorlog volgt de wederopbouw. De jaren ’50 kenmerken zich door de drie R’en: rust, reinheid en regelmaat. Vanaf de jaren ’60 vinden belangrijke sociale veranderingen plaats. De opvoedingsstijl verschuift van autoritair naar democratisch. Kinderen worden erkend als volwaardige individuen met recht op liefde, respect en begeleiding bij hun ontwikkeling. Voor het eerst worden kinderen gezien als zelfstandige dragers van rechten, inclusief het recht om hun mening te geven. 

Credits foto: Erfgoed Leiden en omstreken

1956
Raden voor de Kinderbescherming ingesteldprofessionalisering Voogdijraden

Vanaf 1956 gaan de Voogdijraden op in de Raden voor de Kinderbescherming.

Raden voor de Kinderbescherming ingesteld professionalisering Voogdijraden

De Voogdijraden worden omgevormd tot Raden voor de Kinderbescherming. Elke regio krijgt een eigen raad, bestaande uit vrijwillige burgers (voormalige Voogdijraad) en een uitvoerend bureau. Het bureau doet onderzoek zodat het college goed onderbouwde adviezen aan de rechter kan geven. Steeds meer professionele maatschappelijk werkers treden in dienst bij deze bureaus.

Credits foto: Nationaal Archief

1959
Verklaring van de Rechten van het KindVerenigde Naties legt stevige basis

Op 20 november 1959 wordt door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Verklaring van de Rechten van het Kind aanvaard.

Verklaring van de Rechten van het Kind Verenigde Naties legt stevige basis

Op 20 november 1959 aanvaardt de Algemene Vergadering van de VN de Verklaring van de Rechten van het Kind. Deze verklaring legt de basis voor het latere Kinderrechtenverdrag (1989). Belangrijke principes zijn non-discriminatie, recht op naam en nationaliteit, sociale zekerheid, gezondheidszorg, ouderlijke zorg, onderwijs en bescherming tegen mishandeling, uitbuiting en kinderarbeid. 

Credits foto: Nationaal Archief

1963
Kiesrecht voor jongerenleeftijdsgrenzen gaan omlaag

Ben je in 1963 21 jaar of ouder, dan mag je stemmen tijdens de verkiezingen.

Kiesrecht voor jongeren leeftijdsgrenzen gaan omlaag

De leeftijdsgrens voor stemrecht wordt verlaagd van 24 naar 21 jaar. Ook de minimumleeftijd om je verkiesbaar te stellen daalt: van 30 naar 25 jaar.

Credits foto: Nationaal Archief

1965
Invoering minimumleeftijd voor strafvervolgingbelangrijke wijziging

Twaalf jaar wordt de minimumleeftijd voor strafvervolging.

Invoering minimumleeftijd voor strafvervolging belangrijke wijziging

Een belangrijke wijziging in het jeugdstrafrecht: twaalf jaar wordt de minimumleeftijd voor strafvervolging. Kinderen jonger dan twaalf kunnen niet strafrechtelijk worden vervolgd of veroordeeld.

Credits foto: Nationaal Archief

1968
Invoering minimumloon voor jongeren100 gulden per week

Honderd gulden in de week vonden ze in 1968 genoeg als minimumloon.

Invoering minimumloon voor jongeren 100 gulden per week

Het wettelijk minimumloon wordt ingevoerd: 100 gulden per week. Sindsdien zijn de bedragen regelmatig aangepast. Voor jongeren tussen 15 en 23 jaar hangt het minimumloon af van leeftijd en de cao-bepaalde volledige werkweek. Kinderen onder de 15 zijn leerplichtig en mogen maar beperkt werken. 

Credits foto: Nationaal Archief

1968
Invoering Mammoetweteenvoudiger doorstromen

Tot 1968 bestaat het middelbaar onderwijs uit veel verschillende schooltypen: huishoudschool, ambachtsschool, ULO, MULO, MMS, HBS en gymnasium.

Invoering Mammoetwet eenvoudiger doorstromen

Het middelbaar onderwijs wordt hervormd. De vele schooltypen (huishoudschool, ambachtsschool, ulo, mulo, mms, hbs, gymnasium) worden vereenvoudigd tot drie categorieën: vwo, avo (lavo, mavo, havo) en beroepsonderwijs (lbo). Dit vergemakkelijkt doorstroming naar hogere onderwijsvormen. De brugklas wordt ingevoerd om alle leerlingen dezelfde basis te geven.

Credits foto: Nationaal Archief

1969
Verruiming leerplichtmeer toezicht op onderwijs

In 1969 wordt een nieuwe leerplichtwet ingevoerd.

Verruiming leerplicht meer toezicht op onderwijs

De leerplichtperiode wordt verlengd naar negen jaar. De wet introduceert ook een toezichthouder (leerplichtambtenaar) die toeziet op naleving.

Credits foto: Nationaal Archief

1971
Kiesrecht verlaagdnu stemmen op je achttiende

In 1971 wordt het actief kiesrecht (het recht om te mogen stemmen tijdens verkiezingen) verder verlaagd naar 18 jaar.

Kiesrecht verlaagd nu stemmen op je achttiende

Het actief kiesrecht (stemrecht) wordt verder verlaagd naar 18 jaar. Ook het passief kiesrecht (verkiesbaarheid) daalt van 25 naar 21 jaar.

Credits foto: Nationaal Archief

1972
Eerste vertrouwensartsen actieftijd om kindermishandeling te bestrijden

Eind jaren zestig wordt door artsen en wetenschappers voor het eerst gepubliceerd over kindermishandeling.

Eerste vertrouwensartsen actief tijd om kindermishandeling te bestrijden

Na publicaties over kindermishandeling eind jaren ’60 ontstaat de Vereniging tegen Kindermishandeling. De overheid stelt in 1972 bureaus vertrouwensartsen in, later omgevormd tot advies- en meldpunten kindermishandeling en uiteindelijk tot Veilig Thuis. 

Credits foto: Nationaal Archief

1975
Verdere verruiming leerplichtlanger leren

In 1975 wordt de leerplichtperiode nog eens verlengd: kinderen moeten vanaf hun zesde ten minste tien jaar naar school.

Verdere verruiming leerplicht langer leren

De leerplicht wordt opnieuw verlengd: kinderen moeten vanaf hun zesde ten minste tien jaar naar school. Daarna geldt een deeltijd leerplicht (twee dagen per week) tot het einde van het schooljaar waarin ze zeventien worden.

Credits foto: Nationaal Archief

1979
Het Internationale Jaar van het KindKindertelefoon en Jeugdjournaal

Het jaar 1979 wordt door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het Internationale Jaar van het Kind.

Het Internationale Jaar van het Kind Kindertelefoon en Jeugdjournaal

De VN roept 1979 uit tot Internationaal Jaar van het Kind. Dit start een tienjarig proces van internationale onderhandelingen dat in 1989 resulteert in het Kinderrechtenverdrag. In 1979 wordt ook Defence for Children International opgericht. In Nederland starten de Kindertelefoon en het Jeugdjournaal. 

Credits foto: Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/ANP/Gé van der Werff

1980
Haags kinderontvoeringsverdragkinderen beschermd tegen ontvoering

Het Haags Kinderontvoeringsverdrag helpt kinderen die, zonder toestemming van een ouder die het wettelijk gezag heeft, worden meegenomen naar een ander land.

Haags kinderontvoeringsverdrag kinderen beschermd tegen ontvoering

Dit verdrag beschermt kinderen tegen internationale ontvoeringen, bijvoorbeeld door een ouder zonder toestemming van de andere ouder met gezag. Verdragslanden moeten samenwerken om het kind terug te brengen naar de wettige ouder of voogd in het land van herkomst.

Credits foto: Shutterstock

1983
Jongeren vanaf 18 jaar verkiesbaarleeftijd van 21 naar 18 jaar

In 1983 wordt het voor jongeren vanaf achttien mogelijk zichzelf verkiesbaar te stellen. Passief kiesrecht noemen ze dat.

Jongeren vanaf 18 jaar verkiesbaar leeftijd van 21 naar 18 jaar

Het passief kiesrecht (verkiesbaarheid) wordt verlaagd van 21 naar 18 jaar.

Credits foto: Nationaal Archief

1985
Kind vanaf vijf jaar leerplichtiginvoering basisonderwijs

De kleuterschool wordt onderdeel van de basisschool.

Kind vanaf vijf jaar leerplichtig invoering basisonderwijs

De kleuterschool wordt geïntegreerd in de basisschool. Kinderen zijn nu vanaf hun vijfde leerplichtig. In plaats van kleuterschool gevolgd door lagere school, gaan kinderen vanaf vier jaar (vanaf vijf verplicht) naar de basisschool met acht groepen. 

Credits foto: Haags Gemeente Archief – Dienst Ruimtelijke en Economische Ontwikkeling 

 

1989
Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind aanvaard door VNvoor het eerst in de geschiedenis

Voor het eerst in de geschiedenis wordt het kind erkend als een rechtssubject: een zelfstandige drager van rechten.

Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind aanvaard door VN voor het eerst in de geschiedenis

Op 20 november 1989 nemen de VN het Kinderrechtenverdrag aan met 54 artikelen over de rechten van kinderen tot 18 jaar. Voor het eerst wordt het kind erkend als zelfstandig rechtssubject. Het verdrag behandelt alle aspecten van het kinderleven en kent drie soorten rechten (3 P’s): Provisierechten (voorzieningen), Protectierechten (bescherming) en Participatierechten. Nederland ratificeert het verdrag in 1995.

1989
Wet op de Jeugdhulpverlening in Nederlandeinde aan de willekeur

Begin jaren zeventig is er voor iedere levensbeschouwelijke stroming een aparte instelling of organisatie is die de hulp aan kinderen biedt.

Wet op de Jeugdhulpverlening in Nederland einde aan de willekeur

Om een einde te maken aan de versnippering van jeugdhulp langs levensbeschouwelijke lijnen, wordt de Wet op de Jeugdhulpverlening ingevoerd. Deze decentraliseert de jeugdzorg naar provinciaal of grootstedelijk niveau en verankert regionale samenwerkingsverbanden. De jeugdzorg blijft echter verdeeld tussen vrijwillige hulp (VWS) en justitiële hulp (JenV), terwijl de jeugd-ggz apart gefinancierd blijft. 

Credits foto: Nationaal Archief

1991
Kinderrechtencomité ingesteldtoezicht op Kinderrechtenverdrag

De Verenigde Naties stelt het Comité voor de Rechten van het Kind in om toezicht te houden op de naleving van het Kinderrechtenverdrag.

Kinderrechtencomité ingesteld toezicht op Kinderrechtenverdrag

De VN stelt het Comité voor de Rechten van het Kind in om toezicht te houden op de naleving van het Kinderrechtenverdrag. Het comité is gevestigd in Genève. Alle deelnemende landen moeten hier elke vijf jaar verantwoording afleggen. 

Credits: Haags Gemeentearchief – Dienst Stedelijke Ontwikkeling (Bert Mellink) 

1993
Haags adoptieverdragkinderen beter beschermd

In 1993 tekent een groot aantal landen het Haags Adoptieverdrag.

Haags adoptieverdrag kinderen beter beschermd

Veel landen ondertekenen het Haags Adoptieverdrag, dat kinderen en families beschermt tegen illegale, onrechtmatige of slecht voorbereide buitenlandse adopties. Het verdrag, uitgevoerd door nationale Centrale Autoriteiten, zorgt ervoor dat internationale adoptie alleen plaatsvindt als dit in het belang van het kind is. 

Credits foto: Haags Gemeentearchief – Dienst Stedelijke Ontwikkeling (Bert Mellink) 

1995
Kinderrechtenverdrag actief in Nederlandverplichtingen horen erbij

Nederland ratificeert* het Kinderrechtenverdrag op 8 maart 1995.

Kinderrechtenverdrag actief in Nederland verplichtingen horen erbij

Nederland ratificeert op 8 maart 1995 het Kinderrechtenverdrag en is vanaf dan verplicht het na te leven, met drie voorbehouden. Het Kinderrechtencollectief wordt opgericht: een coalitie van Nederlandse organisaties die werken aan kinderrechten.

Credits foto: iStock

2000
Uitbreiding VN-Kinderrechtenverdragextra bescherming kinderen in kwetsbare posities

Er zijn bepaalde groepen kwetsbare kinderen die extra bescherming nodig hebben.

Uitbreiding VN-Kinderrechtenverdrag extra bescherming kinderen in kwetsbare posities

Om kinderen in kwetsbare posities beter te beschermen, breidt de VN het Kinderrechtenverdrag uit met twee facultatieve protocollen. Het eerste protocol beschermt kinderen tegen verkoop, kinderhandel, kinderprostitutie en kinderpornografie. Het tweede biedt bescherming aan kinderen in gewapende conflicten. Meer dan 140 landen, waaronder Nederland, hebben beide protocollen geratificeerd.

Credits beeld: Shutterstock

2000
Millenniumdoelenacht afspraken voor een betere wereld

De Verenigde Naties maken aan het einde van de twintigste eeuw acht afspraken.

Millenniumdoelen acht afspraken voor een betere wereld

De VN stellen acht concrete afspraken op voor een betere wereld. De focus ligt op het bestrijden van armoede en honger, het aanpakken van ziektes zoals hiv/aids, het verminderen van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, en het toegankelijk maken van onderwijs voor iedereen.

Credits foto: iStock

2000 – heden
Eenentwintigste eeuwhet kind als wereldburger

De eenentwintigste eeuw begint roerig met de opkomst van terroristische bewegingen zoals Al Qaida en Islamitische Staat (IS).

Eenentwintigste eeuw het kind als wereldburger

De eenentwintigste eeuw kent grote uitdagingen: terrorisme, polarisatie, oorlogen en vluchtelingenstromen. Daarnaast worstelt de wereld met de financiële crisis van 2008 en klimaatverandering. Toch zijn er positieve ontwikkelingen: minder extreme armoede, lagere kindersterfte en meer toegang tot onderwijs en schoon water. Nederlandse kinderen behoren tot de gelukkigste ter wereld, maar één op negen groeit op in armoede. Sommigen zijn slachtoffer van mishandeling of verwaarlozing. Kinderen met een vluchtachtergrond hebben het vaak moeilijk. 

Kinderen zijn nu wereldburgers met smartphones en sociale media, wat nieuwe vaardigheden vereist zoals mediawijsheid en kritisch denken. 

Credits foto: Shutterstock

2005
Wet op jeugdzorgAandacht voor opgroei- en opvoedproblemen

De Wet op de jeugdzorg komt in 2005 van de grond en is geldig tot 2015.

Wet op jeugdzorg Aandacht voor opgroei- en opvoedproblemen

De nieuwe Wet op de jeugdzorg (2005-2015) helpt jongeren en ouders bij opgroei- en opvoedproblemen. Bureau Jeugdzorg staat centraal: zij beoordelen hulpbehoeften en zorgen voor aansluiting op jeugdhulpverlening, jeugd-ggz en justitiële jeugdinrichtingen. Ook gezinsvoogdij, jeugdreclassering en het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling vallen onder Bureau Jeugdzorg. Provincies waren verantwoordelijk voor toegang tot en levering van jeugdzorg, tot deze taken in 2015 werden overgedragen aan gemeenten. 

Credits beeld: Shutterstock

2007
Verbod op geweld bij opvoedingkinderen sla je niet

Het is vanaf 2007 in Nederland verboden om kinderen te slaan.

Verbod op geweld bij opvoeding kinderen sla je niet

Vanaf 2007 is het in Nederland wettelijk verboden om kinderen te slaan. Het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat ouders geen geestelijk of lichamelijk geweld of andere vernederende behandelingen mogen toepassen in de verzorging en opvoeding van hun kinderen. Dit betekent dat kinderen niet opzettelijk pijn mag worden aangedaan. 

Credits beeld: Shutterstock

2007
Verplicht onderwijs tot 18 jaarZonder startkwalificatie tot je 18e leerplichtig

Sinds 2007 zijn jongeren die nog geen startkwalificatie (minimaal een havo/vwo of mbo-2 diploma) hebben behaald verplicht om tot hun achttiende verjaardag onderwijs te blijven volgen.

Verplicht onderwijs tot 18 jaar Zonder startkwalificatie tot je 18e leerplichtig

Jongeren zonder startkwalificatie (minimaal havo/vwo of mbo-2 diploma) zijn sinds 2007 verplicht om tot hun achttiende jaar onderwijs te volgen. 

Credits foto: Shutterstock

2008
Minister voor Jeugd en Gezinde eerste en de laatste

In het kabinet Balkenende IV wordt voor het eerst in Nederland een minister voor Jeugd en Gezin aangesteld.

Minister voor Jeugd en Gezin de eerste en de laatste

In kabinet Balkenende IV wordt André Rouvoet de eerste (en tot nu toe laatste) minister voor Jeugd en Gezin. Deze functie, vallend onder het ministerie van VWS, is gecreëerd om integraal beleid mogelijk te maken voor alle jeugd- en gezinszaken. Na de val van dit kabinet in 2010 is deze ministerspost niet teruggekeerd in volgende kabinetten. 

Credits foto: ChristenUnie

2011
Eerste Nederlandse KinderombudsmanMarc Dullaert

Na een jarenlange politieke discussie benoemt de Tweede Kamer in 2011 Marc Dullaert als eerste Kinderombudsman.

Eerste Nederlandse Kinderombudsman Marc Dullaert

Na jarenlange politieke discussie benoemt de Tweede Kamer in 2011 Marc Dullaert als eerste Kinderombudsman. De Kinderombudsman adviseert regering en parlement over wet- en regelgeving betreffende kinderrechten, behandelt klachten van kinderen en jongeren over overheid en private organisaties en onderzoekt mogelijke schendingen van kinderrechten in Nederland. In 2016 volgde Margrite Kalverboer Dullaert op als Kinderombudsman.

Credits foto: Kids Rights

2013
Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandelingOrganisaties moeten meldcode hanteren

In de Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is vastgelegd dat elke organisatie die werkt met kinderen en volwassenen moet werken met een meldcode.

Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Organisaties moeten meldcode hanteren

Deze wet verplicht organisaties die werken met kinderen en volwassenen om een meldcode te hanteren bij vermoedens van kindermishandeling of huiselijk geweld. Nederland koos bewust niet voor een wettelijke meldplicht, omdat men vreest dat professionals dan eerder uit angst voor tuchtrecht handelen dan vanuit kindbelang. Een meldplicht zou hulpverlening kunnen belemmeren en ouders en kinderen afschrikken om professionals in vertrouwen te nemen.

Credits foto: Shutterstock

2014
Uitbreiding VN-Kinderrechtenverdragderde facultatief protocol

De VN besluit om het Kinderrechtenverdrag opnieuw uit te breiden.

Uitbreiding VN-Kinderrechtenverdrag derde facultatief protocol

De VN breidt het Kinderrechtenverdrag opnieuw uit met een derde facultatief protocol dat extra mogelijkheden biedt om klachten in te dienen bij schendingen van kinderrechten. Kinderen en hun vertegenwoordigers kunnen nu rechtstreeks bij het Kinderrechtencomité van de VN klagen over kinderrechtenschendingen. Ook kunnen staten klagen over schendingen door andere staten. Nederland heeft dit protocol nog niet geratificeerd. 

Credits foto: iStock

2014
Nobelprijs voor de Vredevoor strijders kinderrechten

Het Pakistaanse tienermeisje Malala Yousafzai en de Indiase mensenrechtenactivist Kailash Satyarthi ontvangen de Nobelprijs voor de Vrede voor hun strijd tegen de onderdrukking van kinderen en jongeren en voor het recht op onderwijs voor alle kinderen.

Nobelprijs voor de Vrede voor strijders kinderrechten

Het Pakistaanse meisje Malala Yousafzai en de Indiase activist Kailash Satyarthi ontvangen de Nobelprijs voor de Vrede voor hun strijd tegen kinderonderdrukking en voor het recht op onderwijs voor alle kinderen.

Credits foto: Shutterstock

2014
Duurzame Ontwikkelingsdoelenvervolg op Millenniumdoelen

Het leven op deze wereld beter maken voor mensen, zonder schade aan te richten aan de planeet.

Duurzame Ontwikkelingsdoelen vervolg op Millenniumdoelen

De VN-lidstaten stellen Duurzame Ontwikkelingsdoelen vast als vervolg op de Millenniumdoelen. Ondanks vooruitgang sinds 2000 leven nog steeds meer dan een miljard mensen in armoede. De nieuwe doelen richten zich op verbetering van het leven voor mensen zonder schade aan de planeet, wat essentieel is voor de toekomst van kinderen. 

Credits beeld: Shutterstock

2015
Nieuwe Jeugdwetdecentralisatie van jeugdhulp

Overal in het land ontstaan lange wachtlijsten voor jeugdzorg en jeugd-ggz.

Nieuwe Jeugdwet decentralisatie van jeugdhulp

Door lange wachtlijsten in de jeugdzorg zet de overheid in op preventie en vroeg-interventie. De nieuwe Jeugdwet brengt alle jeugdzorg samen: de voormalige Wet op de jeugdzorg, jeugd-ggz (voorheen onder Zorgverzekeringswet), zorg voor licht verstandelijk beperkte jeugd (voorheen AWBZ), jeugdbescherming en jeugdreclassering. Gemeenten krijgen de bestuurlijke en financiële verantwoordelijkheid om zorg dichterbij, sneller en efficiënter te organiseren.

Credits foto: Shutterstock

2019
Kinderrechtenverdrag 30 jaar!feestje of niet?

Op 20 november 2019 viert het VN-Kinderrechtenverdrag zijn 30-jarig bestaan. In deze periode is veel verbeterd voor kinderen wereldwijd. Toch blijven er uitdagingen: kinderen die opgroeien in armoede, geen onderwijs krijgen of door wachtlijsten niet de juiste hulp ontvangen waar zij recht op hebben.

Kinderrechtenverdrag 30 jaar! feestje of niet?

Op 20 november 2019 viert het VN-Kinderrechtenverdrag zijn 30-jarig bestaan. In deze periode is veel verbeterd voor kinderen wereldwijd. Toch blijven er uitdagingen: kinderen die opgroeien in armoede, geen onderwijs krijgen of door wachtlijsten niet de juiste hulp ontvangen waar zij recht op hebben.

2021
Coronapandemiekinderrechten onder druk

In het voorjaar van 2020 wordt ook Nederland getroffen door het coronavirus.

Coronapandemie kinderrechten onder druk

De coronapandemie heeft grote impact op kinderen. Door lockdowns in 2020 sluiten scholen en sportclubs. Kinderen volgen online onderwijs, met fysiek onderwijs alleen voor kwetsbare leerlingen. Verschillende kinderrechten komen onder druk te staan: bescherming tegen geweld, recht op onderwijs, gezondheid en vrije tijd. Huiselijk geweld neemt toe in kwetsbare gezinnen. Veel kinderen kampen met angst, somberheid, eenzaamheid en schoolachterstanden. De pandemie vormt een grote uitdaging voor de realisatie van kinderrechten.

 

 

2022
Hervormingsagenda JeugdSnellere en passende zorg

De Hervormingsagenda Jeugd wordt definitief vastgesteld en aangeboden aan de Tweede en Eerste Kamer.

Hervormingsagenda Jeugd Snellere en passende zorg

De Hervormingsagenda Jeugd wordt definitief vastgesteld en aangeboden aan de Tweede en Eerste Kamer. Deze wordt ondertekend door cliëntenorganisaties, professionals, aanbieders, gemeenten en het Rijk. Na intensieve afstemming met alle betrokkenen, inclusief jongeren zelf, zet de agenda de koers uit voor 2023-2028: snellere en passende zorg voor kind en gezin wanneer nodig. Implementatievoorbereidingen zijn al gestart om de praktijk snel te verbeteren. De agenda beoogt het stelsel financieel houdbaar te maken, zodat kwetsbare jongeren ook in de toekomst de benodigde zorg kunnen blijven ontvangen.

Credits foto: Martijn Beekman

2023
Kinderrechtendialoogkinderrechten centraal

Een jaarlijkse cyclus wordt geïntroduceerd om de opvolging van VN-aanbevelingen over kinderrechten te monitoren. Deze bestaat uit drie kernmomenten: Kinderrechten in Beweging, de Kinderrechtenconferentie en de Nationale Kinderrechtendialoog.

Kinderrechtendialoog kinderrechten centraal

In 2022 is een jaarlijkse cyclus geïntroduceerd om de opvolging van VN-aanbevelingen over kinderrechten te monitoren. Deze bestaat uit drie kernmomenten: Kinderrechten in Beweging (gelanceerd op 24 oktober 2023), de Kinderrechtenconferentie en de Nationale Kinderrechtendialoog. Tijdens deze bijeenkomsten voeren ministeries en kinderrechtenorganisaties open gesprekken over de opvolging van aanbevelingen. Het Kinderrechtencollectief analyseert jaarlijks data over de naleving van kinderrechten. Een onafhankelijk bureau organiseert de dialogen, waarbij de betrokkenheid van kinderen zelf centraal staat. Zij gaven aan eerder betrokken te willen worden bij onderwerpen die hen raken.