In alle beslissingen die genomen worden over kinderen, ongeacht of het gaat om een beslissing over een individueel kind of over een groep kinderen, moet het belang van het kind een eerste overweging vormen. Ook maakt het niet uit wie de beslissing neemt, of dat nou de overheid is, een ouder, een leerkracht, een instelling of een rechter. Wanneer de ouders van het kind of anderen die verantwoordelijk zijn, hun verplichtingen niet nakomen, moet de overheid het kind voorzien van de nodige zorg. De overheid heeft de plicht het welzijn van alle kinderen te bevorderen en moet er dan ook op toezien dat er voorzieningen zijn om dat te kunnen doen. Denk bijvoorbeeld aan voorzieningen van jeugdhulp, onderwijs en naschoolse opvang. Ook moet de overheid ervoor zorgen dat deze voorzieningen voldoen aan alle wettelijke eisen, bijvoorbeeld eisen met betrekking tot veiligheid, gezondheid en geschiktheid van personeel.
Het begrip ‘belang van het kind’ is natuurlijk een multidimensionaal begrip. Je kan het op verschillende manieren invullen, en dat gebeurt ook. Uitgangspunt is evenwel dat er bij de beantwoording van de vraag ‘wat is in het belang van het kind’, wordt gekeken naar de overige rechten uit het verdrag. Die geven goede aanwijzingen over wat in het algemeen in het belang van een kind is. Zoals het belang van ieder kind om zich te ontwikkelen door te kunnen leren en spelen. Het belang van ieder kind om niet mishandeld of uitgebuit te worden. Om bij ouders en familie te kunnen opgroeien. En uiteraard is één van de belangrijkste criteria om te bepalen ‘wat in het belang is van het kind’ gekoppeld aan het recht van het kind om gehoord te worden, en dus om zelf aan te geven wat het kind belangrijk vindt.
General Comment
Het Kinderrechtencomité publiceerde in 2014 een General Comment over het complexe begrip ‘het belang van het kind’. Met dit General Comment beoogt het Comité meer concrete richtlijnen te geven over hoe artikel 3 uit het Kinderrechtenverdrag (over ‘het belang van het kind’) in de praktijk geïnterpreteerd en toegepast dient te worden. Dit betekent niet dat in dit document vastgelegd is wat het beste is voor ieder kind. Het betekent wel dat in de wetten, het beleid en de uitvoeringspraktijk van een land procedures ingebouwd moeten zijn die garanderen dat bij alle besluiten die kinderen aangaan gehandeld dient te worden in het belang van het kind. Bij de beoordeling van wat in het belang is van het kind dienen de overige rechten uit het Kinderrechtenverdrag als uitgangspunt te gelden. Dit geldt zowel voor ‘groepen kinderen’ en hun belangen, als voor individuele kinderen wiens belang gediend moet worden bij besluiten die hen aangaan. Het recht van kinderen om hun mening te mogen geven en om gehoord te worden (artikel 12) speelt daarbij een belangrijke rol.
Klik hier voor meer informatie over General Comment nr. 14 over het belang van het kind.
Onderzoek, literatuur en artikelen
Het belang van het kind is één van de meest essentiële basisprincipes en tegelijkertijd één van de meest complexe begrippen uit het Kinderrechtenverdrag. De algemene formulering maakt dat het begrip ruim toepasbaar is, waar tegelijkertijd een risico in schuilt: het belang van het kind mag niet verworden tot lege huls. Voor nadere informatie over de reikwijdte van het begrip en de wijze waarop het kan worden geïnterpreteerd en toegepast treft u hier een overzicht aan van relevante literatuur en meest recente wetenschappelijke publicaties.
Tools
Er zijn verschillende tools ontwikkeld die behulpzaam zijn bij de vaststelling van wat in een concreet geval in het belang van het kind moet worden geacht. De tools zijn bedoeld voor (lokale) overheden die willen beoordelen of hun beleid en procedures voldoen aan de vereisten van artikel 3 van het Kinderrechtenverdrag, maar ook voor professionals – zoals bijvoorbeeld rechters, jeugdbeschermers of IND-medewerkers – die in individuele zaken een dergelijke afweging moeten maken.
Klik hier voor een overzicht van bovengenoemde tools.
Interviews
Uiteindelijk moeten kinderrechten hun weg vinden van de papieren werkelijkheid van het Kinderrechtenverdrag naar het werkelijke leven van kinderen en jongeren. Dit is de weg van theorie naar praktijk. Van het lezen van teksten – bijvoorbeeld op deze website – naar het luisteren naar de ervaringen van kinderen, ouders en professionals. Dat kan ook op deze website! Kinderrechten.nl sprak met diverse professionals over het belang van het kind en de rol van het Kinderrechtenverdrag in de praktijk.
