Kinderen kunnen via het derde Facultatief Protocol van het VN-Kinderrechtenverdrag een klacht indienen bij het VN-Kinderrechtencomité. Maar voor Nederland geldt deze mogelijkheid nog niet. In veel andere landen van de wereld kunnen kinderen wél een klacht indienen bij de Verenigde Naties (VN). Ze kunnen dit doen als zij vinden dat hun rechten zijn geschonden en ze geen mogelijkheden meer zien om hun klacht in hun eigen land voor de rechter te brengen.
Nederland heeft dit Klachtenprotocol nog niet geratificeerd. Hierdoor kunnen Nederlandse kinderen niet klagen bij de VN. Het Kinderrechtencollectief pleit voor ondertekening en ratificatie van het Klachtenprotocol. Ratificatie van het protocol is een belangrijke versterking van de rechtspositie van het kind. En het is dus van groot belang dat ook Nederland dit protocol ratificeert. Landen zoals België, Denemarken. Duitsland, Frankrijk en Spanje gingen Nederland al voor.
Hoe werkt het facultatief protocol?
Er zijn drie manieren om een klacht in te dienen. Ten eerste kunnen kinderen en jongeren (of mensen die hun vertegenwoordigen met toestemming van de minderjarige) zelf een klacht indienen als in hun eigen land alle procedures zijn uitgeput. Ook kunnen landen tegen elkaar een klacht indienen. Daarnaast kan het VN-Kinderrechtencomité zelf het initiatief nemen om een onderzoek op te starten. Dit kan in het geval van ernstige en systematische schendingen van de rechten van het kind. Deze procedures gelden alleen voor de verdragsstaten die het Klachtenprotocol ratificeerden. En Nederland heeft dat dus nog niet gedaan. Tot nu toe zijn tweeëntwintig zaken aanhangig gemaakt bij het VN-Kinderrechtencomité. De helft daarvan werd niet ontvankelijk verklaard.
Ratificatie facultatief protocol
In 2014 trad het Klachtenprotocol van het VN-Kinderrechtenverdrag in werking. Sindsdien onderzoekt Nederland de mogelijkheden dit protocol in te voeren. Tot op heden is het standpunt hierover nog niet duidelijk. Dit tot onvrede van mensenrechtenorganisaties en andere betrokken partijen. GroenLinks en PvdA dienden daarom een motie in. Hierin verzoeken zij de regering om vóór de zomer van 2019 met een standpunt te komen over de ratificatie van dit soort facultatieve protocollen. Deze motie is met een meerderheid van stemmen aangenomen door de Tweede Kamer. Minister Blok van Buitenlandse Zaken gaf diezelfde dag in een brief aan de Tweede Kamer aan de standpuntbepaling over de facultatieve protocollen op te schorten. In elk geval tot na de evaluatie van de werking van de verdragscomités, naar verwacht pas in 2020.
Gezamenlijke oproep
Behalve het Klachtenprotocol van het VN-Kinderrechtenverdrag zijn ook de klachtenprotocollen bij twee andere VN-Verdragen niet geratificeerd door Nederland. Namelijk die van het VN-Mensenrechtenverdrag Handicap en het VN-Verdrag Economische, Sociale en Culturele Rechten. Het Kinderrechtencollectief, Ieder(in) en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) vroegen herhaaldelijk aandacht voor een snellere behandeling van de protocollen. Samen stuurden zij een brief aan de Tweede Kamer met daarin de oproep naar Minister Blok van Buitenlandse Zaken om tot een snelle standpuntbepaling te komen over de drie protocollen.
Het Kinderrechtencollectief zal aandacht blijven vragen bij Tweede Kamerleden voor het aannemen van het Protocol. Een individuele gang om kinderrechtenschendingen aan te kaarten bij een onafhankelijk instituut als het VN-Kinderrechtencomité wordt daarmee mogelijk voor kinderen uit Nederland en ook Caribisch Nederland.